Sławni mieszkańcy

Stanisław Gruszczyński (3. ZDJĘCIE) urodził się 6 stycznia 1891 r. w Ludwinowie koło Wilna jako syn rolnika. Będąc samoukiem, zadebiutował w 1915 r. w warszawskim Teatrze Nowości. Od razu osiągnął sukces i już w 1916 r. zadebiutował na scenie Opery Warszawskiej jako Radames w Aidzie Verdiego. Zrobił błyskawiczną karierę i zyskał miano jednego z najsławniejszych polskich śpiewaków operowych pierwszej połowy XX w. Występował na scenach operowych całej Europy, śpiewając swoje partie po polsku, co było wówczas wydarzeniem bez precedensu. Był solistą scen w Hamburgu, Lizbonie, Madrycie, Barcelonie oraz mediolańskiej La Scali. Wielkim admiratorem jego talentu był Jan Kiepura. Obdarzony wyjątkowymi zdolnościami i świetną pamięcią muzyczną Gruszczyński prezentował imponujący repertuar. Występował także w filmach polskich (4. ZDJĘCIE). Otrzymał wiele odznaczeń krajowych i zagranicznych, nagrał wiele płyt. Ponieważ nie ukończył żadnej szkoły wokalnej, dość wcześnie w jego śpiewie zaczęły się pojawiać różne niedomagania, które w rezultacie doprowadziły do utraty głosu przez śpiewaka.

W latach 1930–1935 Gruszczyński był właścicielem willi „Zacisze” przy ul. Słowackiego w Milanówku (zdjęcie 4a) oraz kąpieliska przy ul. Plantowej. Z powodu długów właściciela „Zacisze” wykupił Bank Gospodarstwa Krajowego.

Stanisław Gruszczyński zmarł w Milanówku w 1959 r. Pochowano go na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

 

 

Feliks Dzierżanowski (5. ZDJĘCIE) urodził się w Rosji, w Rostowie nad Donem, w 1890 r., zmarł w 1975 r. w Milanówku. Ukończył Konserwatorium Muzyczne w Moskwie w klasie skrzypiec i kompozycji. Do Polski przyjechał w 1922 r. i osiedlił się w Milanówku. Wybudował willę przy ul. Piasta, w której prowadził prywatną szkołę muzyczną im. Stanisława Moniuszki, a po wojnie – również w Żyrardowie i Grodzisku Mazowieckim – Szkołę Umuzykalniającą uruchomioną w 1947 r. W 1933 r. zorganizował Polską Kapelę Ludową, którą kierował przez ponad 30 lat (5a Zdjęcie). Kapela występowała regularnie w Polskim Radio, nagrała m.in. utworów Dzierżanowskiego. W latach 1943–1945 jej członkowie tworzyli orkiestrę pracowników Stacji Jedwabniczej w Milanówku. Po zakończeniu wojny, już w 1945 r., odrodzona Kapela (6. ZDJĘCIE) dała swój pierwszy z wielu występów w Polskim Radiu (z okazji otwarcia radiostacji). Muzycy Dzierżanowskiego koncertowali potem w całej Polsce, a w 1970 r. odbyli długie tournée, podczas którego odwiedzili ośrodki polonijne w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.

 

Jan Szczepkowski (7. ZDJĘCIE), jeden z największych polskich artystów rzeźbiarzy, urodził się  8 marca 1878 r. w Stanisławowie. Od 1896 r. studiował rzeźbę w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1918 r. zamieszkał w Milanówku wraz żoną Marią z Morozowiczów (8. ZDJĘCIE) – aktorką i literatką, której rodzice, właściciele dużej posesji przy ul. Spacerowej wybudowali willę „Waleria”. Ojcem Marii był wielki aktor Rufin Morozowicz.

Indywidualny styl Szczepkowskiego ukształtował się w latach dwudziestych. Cechował się on dekoratywną, uproszczoną, zgeometryzowaną formą, nawiązującą do sztuki ludowej, zwłaszcza snycerki góralskiej. Szczepkowski w Paryżu, gdzie przebywał na stypendium, zetknął się z nowoczesnymi prądami artystycznymi. W 1925 r. zdobył tam Grand Prix na Międzynarodowej Wystawie Sztuk Dekoracyjnych za ,,Kapliczkę Bożego Narodzenia” (9. ZDJĘCIE), a w 1935 r. wygrał konkurs na realizację sarkofagu marszałka Piłsudskiego (dotychczas niezrealizowany). (10. ZDJĘCIĘ)

Po śmierci marszałka jako jedyny artysta zdjął jego maskę pośmiertną. Szczepkowski jest twórcą pomników Wojciecha Bogusławskiego i Stanisława Moniuszki przed Teatrem Wielkim w Warszawie, a także płaskorzeźby na budynku dawnego Banku Gospodarstwa Krajowego oraz na budynku Sejmu (11. ZDJĘCIE – podpis: Płaskorzeźba Sport/Przysposobienie obronne Jana Szczepkowskiegow gmachu Sejmu). Po II wojnie światowej brał udział w rekonstrukcji warszawskich zabytków. Po śmierci Szczepkowskich ich jedyna córka Hanna Mickiewicz w 1978 r. urządziła w willi „Waleria” prywatne muzeum prac ojca.